Ik kom net thuis van de verkiezing van het kookboek van het jaar 2009. Wat een ‘spetterende middag’ beloofde te worden, kende een eigenaardige ontknoping: een winnaar die niemand zag zitten. Het kookboek 12 maanden lekker eten van grootgrutter Albert Heijn ging er met de hoofdprijs vantussen, gedoodverfde winnaar Arabia gefnuikt achterlatend. Sterker nog, het AH-boek kreeg tweemaal een prijs, zowel voor beste Nederlandse kookboek (uit 3 genomineerden) alsook voor ‘overkoepelend winnaar’ (uit alle 12 genomineerden in 3 categorieën).
Boegeroep
Op de website werd het boek (aldaar grappig genoeg trouwens consequent ’12 maanden Albert Heijn’ genoemd) bij de nominatie nog omschreven als “Het bedrijf wat ons van de seizoenen afhaalde komt nu met een goed seizoenskookboek. Goede recepten, goede combinaties.” Tijdens de bekendmaking van de prijzen had juryvoorzitter Felix Wilbrink van De Telegraaf daar niets aan toe te voegen. De zaal bleef ronduit onthutst achter, zelfs enig boegeroep viel te bespeuren. De andere twee genomineerden, Tough Cookie en Arabia hadden het nakijken. Over Tough Cookie was de jury dermate hevig verdeeld, dat die al snel af viel, zo verklapte jurylid Martine Hoogschagen. En Arabia is een prachtig boek, maar het Albert Heijn boek vond iedereen toch beter.
Doe maar gewoon
Wat valt er aan te merken op dit Albert Heijn basiskookboek? Een fraai uitgevoerde dikke pil, met de recepten is niets mis, fleurige opmaak, heldere foto’s, ook veel stap-voor-stapfoto’s, wijntips erbij plus allerhande weetjes. Kortom: niets mis mee. Maar ook niet echt bijzonder, waar je hart sneller van gaat kloppen. Heel Hollands eigenlijk, doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg. Is dit nu werkelijk het allerallerbeste wat Nederland op kookboekgebied te bieden heeft? Tja, het is net Balkenende die in Europa zo goed ligt omdat het zo’n keurige kraakloze man is… En de boekhandels hebben trouwens het nakijken: alleen bij de grootgrutter zelf gaat dit boek ongetwijfeld als warme broodjes over de toonbank.
Criteria
De verkiezing roept vooral de vraag op wát er hier eigenlijk verkozen wordt. Wat zijn de criteria voor de jury? Het mooiste boek? Het lekkerste boek? Het boek met de meeste recepten voor de verkoopprijs? Het meest vooruitstrevende boek? Het meest aanzettend tot koken boek? Het boek voor de grootste doelgroep? De website van Kookboek van het Jaar is er vaag over. “Natuurlijk moet de receptuur kloppen. Daarnaast let de jury op vormgeving en originaliteit. Maar waar het vooral om gaat is dat deze vakmensen het er alle vijf over eens zijn dat dat ene speciale kookboek de titel Kookboek van het Jaar verdient!”
Spijt?
Kennelijk was de jury anoniem. Hoewel het gerucht ging dat voorzitter Wilbrink na afloop van de bekendmaking handenwringend buiten was aantroffen dat hij spijt als haren op zijn hoofd had dat hij nota bene zelf het boek had ingebracht in de verkiezing, want het was nu ook weer niet de bedoeling dat het zou gaan winnen… Enfin, het bleef nog lang onrustig in kookboekenland. En voor volgend jaar lijkt het me zinvol om eerst eens goed te bespreken wat precies de keuzecriteria zijn voordat we ons met z’n allen weer in deze appels-met-peren-kwestie storten.
Voor de volledigheid nog even de totale lijst met winnaars 2009:
Beste kookboek Nederlands en overkoepelend winnaar: 12 maanden lekker eten (Albert Heijn)
Beste kookboek vertaald: Specerijen
Beste chefs kookboek: Een dag bij El Bulli
Beste kookboek initiatief: Gezond eten rond chemotherapie
Gouden Garde Publieksprijs: Wat van fair komt
