Er dreigt een gezondheidsramp, maar hou nou eens op met het demoniseren van koken, schreef ik in een opiniestuk in Trouw. Ga niet mee in het frame van voedselproducenten dat koken moeilijk en tijdrovend is. Voor wie het gemist had, staat het artikel nu ook hier te lezen.

Het is één en al alarm wat de klok slaat. Onlangs waarschuwden het Diabetesfonds en de Nierstichting al dat we ziek worden van te veel suiker en te veel zout. Vervolgens luidden ze wederom de noodklok, maar nu samen met nog eens twintig andere gezondheidsfondsen. We roken en drinken te veel, bewegen te weinig, maar vooral: we eten ongezond. In het gezamenlijke manifest reppen de fondsen ronduit van een ‘gezondheidsramp’. (Lees hier het artikel hierover in Trouw.)

Eigenlijk is het geen nieuws, want iedereen ziet dit al jaren gebeuren. Zelfregulatie van industrie en detailhandel blijkt steevast een wassen neus, ingrijpen van de overheid blijft achterwege. In een aanvullend artikel in Trouw van onder de kop Producenten willen alleen maar veel verkopen legt Anne Roefs, hoogleraar psychologie en neurowetenschappen aan de Universiteit Maastricht, een aantal belangrijke dingen uit.

Drie sinaasappels
Zo is onze voorliefde voor calorieën evolutionair bepaald en de voedselindustrie speelt daarop in. Neem nou sinaasappelsap: drie uitgeperste sinaasappels klok je zo achterover, waarna je gerust nog een complete lunch verstouwt. En dit terwijl je lijf na het eten van drie sinaasappels keurig aangeeft dat je voldoende hebt.
Voedselproducenten willen alleen maar zo veel mogelijk verkopen, aldus Roefs. Ze doen dat kennelijk met succes, want studies tonen aan dat mensen van zogeheten ultrabewerkt voedsel aanzienlijk meer eten dan van onbewerkte alternatieven. Het grootste probleem, zegt de hoogleraar dan ook, is dat ongezond voedsel verraderlijk makkelijk en snel te consumeren is.

Helaas zegt ze er meteen achteraan dat het alternatief, zelf een gezonde maaltijd bereiden, tijd en moeite kost: “Veel mensen ervaren stress in hun dagelijks leven. Dan is lang in de keuken staan een ontmoedigend vooruitzicht.”
En daar gaat het helaas mis.

Roefs gaat namelijk naadloos mee in het frame van de producenten, u weet wel, die lui die zo veel mogelijk willen verkopen. Sinds jaar en dag zetten die hun marketingbudgetten in voor één consistente boodschap: zelf koken is moeilijk en tijdrovend. Gedoe waar niemand op zit te wachten.

Pakjes vol knutselvoer
Maar gelukkig hebben wij, zo zeggen de voedselfabrikanten, voor u als consument de oplossing. Zie de pakjes en zakjes vol poedermixen, de soep in een stazak, energierepen en diepvriespizza’s. Allemaal knutselvoer. Want elke supermarkt pronkt weliswaar met groente en fruit bij de ingang, 80 procent van het aanbod bij de grootgrutter is helemaal niet goed voor ons.

Dat we gezonder zouden moeten eten is intussen algemeen bekend, maar waarom doen we het dan niet? Gedragsverandering blijkt enorm moeilijk, helemaal als we moeten opboksen tegen de industrie die o zo gehaaid inspeelt op onze ingebakken voorliefde voor suiker, zout en vet.
Van convenanten met de industrie of detailhandel valt geen heil te verwachten. En de overheid geeft tot nu toe ook geen blijk van daadkracht. Maar je zou toch hopen dat dan op z’n minst de experts op het gebied van eetgedrag aan onze kant staan.

Alleen, zolang alle deskundigen steeds maar herhalen ‘Koken is een stressvolle bezigheid, maar heus het is goed voor u’ dan gaan we deze strijd nooit winnen.
Terwijl een lekker maaltje in elkaar fietsen met verse ingrediënten ook reuze snel en makkelijk kan. Ik en vele andere culischrijvers doen elke dag weer onze stinkende best om mensen daartoe te inspireren. Echt eten, daar gaat het om. Zelfgekookt.

Hop, de keuken in
Helemaal niemand hoeft ontmoedigend lang in de keuken te staan, al was het maar omdat je Kip Siam in precies dezelfde tijd zelf kunt maken als met behulp van een pak ‘Wereldgerechten’. Voor veel maaltijden geldt: met een kwartier kom je al een heel eind. Maak een simpele pasta met kerstomaatjes, mozzarella en basilicum, hussel een salade van blikbonen met paprika, olijven en feta, gooi een kilo mosselen in een pan. Maak soep van restjes uit de groentela, rol wat groene asperges door de grillpan en parkeer er een zachtgekookt ei op.

Heus, koken is geen hogere wiskunde. Dus laten we vooral niet doen alsof het wél zo is. Daarvan weten we intussen zeker dat het niet helpt.
Dus hop, de keuken in en zelf aan de slag met verse waar. Volgens het manifest van de gezondheidsfondsen leven we dan nog langer ook.

Naschrift: dat de strijd nooit ophoudt, blijkt al uit het grappige feit dat op dezelfde dag ook deze kop gewoon weer in de krant stond:

Dit opiniestuk verscheen eerder in Trouw (©: Koken met Karin).