Een paar dagen geleden was ik op de presentatie van het nieuwe boek Wijnreis door mijn lichaam van wijnschrijver (en blogo-collega) Harold Hamersma. Een boek waarin hij onderzoekt hoe het komt dat hij ondanks een quotum van 7000 flessen per jaar (zie ook: De wijnalmanak) toch zo kerngezond is. De Jellinek-kliniek, de brug met zwervers en de glasbak waren afgevallen als mogelijke feestlocatie, het werden uiteindelijk de sjieke burelen van de uitgeverij, pal tegenover het Rijksmuseum. Daar kreeg hij een levensgroot anatomisch model met uitneembare onderdelen cadeau, waarmee hij door het land gaat reizen.

Pauw & Witteman
Het boek heet ook een reis, en wel van boven naar beneden. Via hersenen langs longen en maag naar de voortplantingsorganen en het bottenstelsel. De binnenflappen van de cover tonen de grote wijnschrijver in al zijn glorieuze 1,90 m per lichaamsonderdeel (17 totaal) dat in het boek aan bod komt. Moraal van het verhaal: de consumptie van rode wijn, mits met mate, is heel goed voor je. Alleen, hoeveel is met mate? Afgelopen vrijdag kwam de discussie op televisie bij Pauw & Witteman niet helemaal uit de verf. Naast Hamersma was ook Esther van den Wildenberg aangeschoven van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP). Die noemde het boek ronduit misdadig, want alcohol is slecht. De televisiekijker bleef in verwarring achter. Hoe zit het nu?

Psalm, Plato en Pasteur
In het boek wordt een indrukwekkende hoeveelheid uitsluitend positieve wetenschappelijke studies (inclusief negen pagina’s bronvermelding) aangevoerd, en zelfs Plato, Pasteur en een psalm worden erbij gehaald om uit te venten dat de mens niet voor niets al eeuwen wijn drinkt als medicijn danwel genotsmiddel. Ook het voedingspatroon speelt een rol, en dat is natuurlijk weer een onderwerp wat mij erg interesseert. Uit een studie naar 3,5 miljoen kassabonnetjes blijkt bijvoorbeeld dat bierdrinkers vaker vlees, kant-en-klaarmaaltijden, boter en frisdrank inslaan, terwijl wijnkopers vaker hun mandje vullen met olijven, vers fruit, groenten en light-zuivelproducten.

Resveratrol
Uit tal van onderzoeken blijkt dat drinkers vaak beter scoren dan geheelonthouders, maar dat geldt dan wel steeds voor wijn. Niet voor bier of sterkedrank. En bij teveel gaan alle goede effecten weer verloren. Weer die hamvraag: wat is teveel? Hamersma adviseert uiteindelijk een matig gemiddelde van 4 glazen wijn per dag, wat de meeste mensen niet direct als ‘matig’ zouden omschrijven. Maar dan wel rode wijn. Wit, rosé, prosecco tellen in dit verband allemaal niet mee. Dat komt vooral door de positieve eigenschappen van resveratrol, en dat zit (helaas) alleen in rode wijn.

Knuppel in hoenderhok
Al lezend duizelt het je al snel van de flavonoïdes, kreatininewaardes, glomerulaire filtratiesnelheid, lycopeen, polyfenolen, tyramine en niet te vergeten de malolactische gisting. Maar Hamersma – immers bekend om zijn vrolijke pen – legt alles begrijpelijk uit, en achterin is ook nog eens een woordenlijst voorhanden. Knuppels in hoenderhokken worden niet geschuwd, zoals dat vrouwen in blije verwachting best wijn mogen drinken en dat wijn je seksleven verbetert. Wat in de televisiediscussie helaas niet aan bod kwam, komt in het boek keer op keer terug: alcohol gebruiken is iets anders dan misbruiken.

Knorrigheid
Volgens de inleiding is Hamersma het boek naast persoonlijke interesse ook gaan schrijven uit knorrigheid jegens de anti-alcohollobyisten en prohibitionisten die alles over één kam scheren, terwijl volgens hem rode wijn echt iets anders is dan alcohol in het algemeen. Maar hoe zit het dan met al die negatieve alcoholonderzoeken die er immers ook zijn, en die in dit boek niet aan bod komen? Het lijkt me interessant om hierover eens een echte discussie te houden, en dan niet ergens ingeklemd tussen cabaret, foute priesters en een onopgehelderd misdrijf.

P.S. Oja, en kan iemand eens een boek schrijven over de enorm positieve effecten van champagne? Daar zit ik nou om te springen. Fijn, dank u!

Harold Hamersma, Wijnreis door mijn lichaam, uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 9789046807026, € 17,50