Elke dag een maaltijdsuggestie, een foto en wat alinea’s met wederwaardigheden van de auteur: het blijkt een online-recept dat aanslaat. Alleen in Nederland zijn al honderden eetweblogs. Veel eenvoudige receptenschriftjes met hier en daar een professionele uitschieter. ‘Ik dacht: ik ga een kookimperium beginnen.’

Op maandag 8 september, de eerste werkdag na haar vakantie, at Anja van Heiningen (35, applicatiebeheerder bij een hogeschool) een ‘simpele macaroni’. Zo simpel:
Ingrediënten: macaroni, 2 uien, 200 gram hamblokjes, tijm, basilicum, tomatenketchup. Kook de macaroni in kokend water met een beetje zout. Bak in hete olie 2 gesnipperde uien met tijm naar eigen smaak tot de ui glazig is. Voeg vervolgens 200 gram blokjes ham toe en fijngehakte basilicum. Roerbak een minuut of 5. Op je bord doe je er naar eigen smaak tomatenketchup door.
Ze schepte de elleboogjesmacaroni in een diep bord waarop met zwarte krulletters ‘pasta’ staat, zette dat op de eettafel en deed de lamp erboven op z’n felst aan. Toen maakte ze een foto van het bord. Daarna at ze het leeg. Na het eten ging ze, net als elke avond, onmiddellijk achter haar computer zitten om de foto en het recept van haar maaltijd op internet te zetten. En net als elke avond sloot ze af met ‘Eet smakelijk!’ (heel af en toe: ‘Smul ze!’). Die avond nog, en de volgende dag, zouden 1100 mensen opzoeken wat Anja op maandag 8 september had gegeten. Van Heiningen houdt haar ‘brutsellog’, zoals ze haar eetweblog heeft genoemd (‘Van knutselen, in elkaar flansen’) nu drie jaar bij en heeft in die tijd zo’n duizend recepten op internet gezet. Elke dag, nauwgezet, deelt ze met de wereld wat ze heeft gegeten, of dat nu kant-en-klare pannenkoeken met mozarella en tomatenpuree zijn of karbonaadjes van de buurtbarbecue, voorgebakken frites uit haar nieuwe Tefal Actifry of kipfilet in sinaasappelsaus. En elke dag zijn er een dikke duizend man benieuwd naar haar huis-tuin-en-keuken-receptuur.

Minder alledaags zijn de recepten van de Française Clotilde Dusolier (29), die in 2003 een kook- en eetblog begon en inmiddels een gerenommeerde naam is in de culinaire wereld. ‘Het leven van Clotilde Dusolier is een droom’, zucht een foodie op internet verlangend en al zijn collega-foodbloggers – er zijn er alleen al in Nederland honderden, verzameld op Foodrank.nl – weet precies wat hij bedoelt. Dusolier, die voor haar werk in de ict een tijdje in Californië had gewoond, begon bij terugkeer in haar appartementje in Montmartre een Engelstalig foodblog, Chocolate and zucchini. ‘Ik was bang om mijn vrienden te vermoeien met alle verhalen over wat ik nu weer had gekocht, gekookt, gebakken en gegeten’, verklaart ze op haar website, die binnen de kortste keren razend populair was vanwege de vrolijke, chick lit-achtige stijl en de aantrekkelijke foto’s van haar frambozentaartjes en Super Simple Nutella Icecream. Daarna ging het snel: ‘Boekcontract binnen, baan opgezegd’, zo vat ze het op haar site zelf maar even samen, en een nieuw leven als culischrijfster was begonnen. Een leven dat er in de fantasie van menige kantoorslaaf ongeveer zo uit ziet: de halve dag gezellig over boerenmarkten struinen, vervolgens thuis in alle rust een appelcake in de zevenpitsoven schuiven en een parelhoen vullen, er een stukje over op internet knallen en er vervolgens nog rijk en beroemd mee worden ook. Wie wil dat niet?

‘Wat vind je nou echt leuk?’, vroeg een vriend van Karin Luiten (41) simpelweg toen ze in haar zesde jaar als account manager in het bedrijfsleven bekende dat ze zich op maandagochtend naar de zaak moest slépen. ‘Koken en tekenen’, was haar onmiddellijke antwoord. Daarna, lachend: ‘Maar ja, daar kan ik mijn brood niet mee verdienen.’ Toch begon ze – als hobby dan maar – een website, Koken met Karin, met recepten en illustraties. Dat bleek helemaal niet moeilijk. ‘Ik had niks met internet, zat nooit te surfen. Ja, ik had e-mail, maar daar hield het mee op. Maar het lukte vrij snel, en ik kreeg er energie van: opeens zat ik op zondagochtend om half acht achter de computer. Zoveel inspiratie had ik voor mijn werk allang niet meer.’
Het verslavendst bleken de reacties van onbekenden op haar weblog, die alles lazen, vragen stelden, commentaar leverden op recepten die ze hadden nagekookt. Het aantal lezers nam rap toe, vaste bezoekers werden fans, en al snel dacht Luiten: hier zit toekomst in. ‘In april 2005 ben ik met mijn website begonnen, in augustus volgde een weblog, koken.blogo.nl, en in oktober van dat jaar zegde ik mijn baan op. Ik begon woeste plannen te smeden, ik dacht: ik ga een kookimperium beginnen. Ik ga alles uitproberen en overal ja op zeggen. En er zo voor zorgen dat heel Nederland met plezier aan het koken slaat.’
Terwijl ze over de wordingsgeschiedenis van haar nieuwe carrière vertelt, haalt Luiten een bakplaat met madeleines uit de oven. ‘Wil je proeven? Er zit een beetje gember door.’ De open keuken in haar moderne Amsterdamse appartement oogt goed geoutilleerd, maar niet overdreven professioneel. In haar werkkamer, een verdieping lager, ligt een dummy van haar tweede kookboek, dat ze zojuist – met een roodgeruite schort voor – op een boekenbeurs heeft gepresenteerd. Waarvan ze op haar blog prompt verslag doet:

Het leven van een kookboekenauteur zit naast bloed, zweet en tranen ook vol legendarische momenten, zo begin ik te ontdekken. Zo stond ik zondagmiddag in de VIP-ruimte van boekenbeurs Manuscripta ineens zomaar ingesandwiched tussen Harry Mulisch, AFTH en Philip Freriks. Niet dat ik een van de mannen aan durfde te spreken natuurlijk, maar toch. Vervolgens mocht ik mijn nieuwe kookboek, Alles uit de kast (link) gaan aanprijzen voor het toegestroomde publiek middels een kookworkshop. Ik dacht dat ik zelf achter het fornuis moest, maar nee, als VIP hoefde zelfs dat niet.

Overal ja op zeggen. Het begon met het aanbod van een internetuitgeverij om, naast Luitens eigen website, dagelijks een kookpagina te vullen waarop advertenties worden geplaatst. Dat zorgde in de begintijd voor wat inkomsten, maar niet genoeg, dus sloeg ze ‘drastisch aan het bezuinigen’. Geen kapper meer, geen nieuwe kleren. ‘Ik ging boodschappen doen bij Dirk van den Broek. Maar daar werd ik zo depri van, daar kwam ik snel op terug.’ Beide sites fungeerden als uithangbord voor andere opdrachten, die gestaag op gang kwamen. Schrijven voor supermarktbladen, kookworkshops geven, kookboeken schrijven en vertalen, een culinaire kalender, een rubriek met ‘heimweerecepten’ in dagblad Trouw, een eigen pagina in ELLE Eten, online kookvideo’s en wellicht straks een eigen kookprogramma op tv – inmiddels kan Luiten goed leven van haar culinaire activiteiten. Alleen al de advertenties op internet verdienen goed: ‘Het begint echt leuk te worden. Met 50.000 bezoekers per maand zijn de advertentie-inkomsten substantieel.’

‘Makkelijk geld verdienen’, dat was het oorspronkelijke plan van meneer Wateetons (34), vertelt hij in een Amsterdams grand café, onderwijl zijn dochtertje van drie afleidend met een speeltje en een flesje chocomel. Meneer Wateetons, die van beroep psycholoog is en wel met zijn foto, maar niet met zijn echte naam in de krant wil, houdt op zijn eetblog in de derde persoon niet alleen zijn culinaire avonturen, maar zo’n beetje zijn hele dagelijks leven bij. Inclusief zijn amateur-bodybuildersschap, zijn voorliefde voor de Lidl en de ‘vezelobsessie’ van mevrouw Wateetons.
Maar zo begon het niet, zegt hij. ‘Het moet toch kunnen, dacht ik een paar jaar geleden, om zonder moeite veel geld te verdienen aan een website met recepten. Maar ik was er snel achter dat er naast de mijne nog 15 miljoen andere receptensites waren, van mensen die veel beter kunnen koken. Trouwens, waar haalde ik elke dag een nieuw recept vandaan zonder te plagiëren?’
In plaats daarvan ging hij dagelijks over zijn culinaire experimenten – ‘en vooral: mislukkingen’ – bloggen. Zijn proefjes gaan wat verder dan macaroni maken. Want meneer Wateetons is, behalve een foodie, een Man, een Jager, een zelfslachter, een worstmaker, die diep in zijn hart het liefst een beer uit zijn hol sleurt om die te bereiden. ‘Ik heb wel eens een heel varken gekocht, dan heb je opeens twee kilo rugvet in je vriezer liggen. Het vlees draai ik zelf door de molen en daar heb ik de poten mee gevuld. Die hangen nu in de berging. Het is er net Silence of the Lambs.’
Geen pakjes en zakjes voor meneer Wateetons, die bijvoorbeeld gisteren, op een doordeweekse werkdag, ‘wat tapas’ op tafel zette: zelfgemaakte chorizo, gegrilde courgette met dadels in sherry, gepofte kikkererwten en Spaanse gehaktballetjes. Dochter Roos eet dan overigens wat droge rijst of pasta met een plakje salami en een schijfje komkommer. ‘Ik zit in de ongelukkige positie dat ik a) culinaire interesse heb en b) kinderpsycholoog ben en desondanks een kind heb dat helemaal niks lust.Op alle fronten ben ik een mislukkeling.’
Flink geld overhouden aan zijn blog? Vergeet het maar. Vorig jaar werd er honderd dollar aan hem overgemaakt door Google Ads, dat af en toe een advertentie (‘Snel vet verbranden!’ ‘Cholesterol verlagen? Neem Cholest Control!’) op zijn website plaatst, en veel meer wil het niet worden. Maar daar gaat het meneer Wateetons allang niet meer om. De lol is, zegt hij, gelezen te worden, om heen en weer te mailen met andere foodbloggers (‘het is een incrowd-gebeuren, hoor’), al volgt hij ze lang niet allemaal. ‘De meeste blogs zijn veredelde kookschriftjes, huiselijk en braaf. Daar ben ik niet in geïnteresseerd.’ Nee, dan het weblog van bioloog en culi Jurgen die met vijf wilde ganzen aan de slag gaat, of dat van Sjoerd Mulder die af en toe een snoek uit de sloot trekt, dat zijn collega’s die hij volgt.

Bekende namen zijn het ook voor Edith Dourleijn (35, socioloog), die met haar websites eediete.nl (‘Mijn naam op z’n Frans) en koken.blog flink aanwezig is in het wereldje van de culinaire bloggers. ‘De meesten kennen elkaar wel. Een aantal van ons heeft elkaar ook ontmoet, bij een etentje van culischrijfster Janneke Vreugdenhil. Het ging de hele avond van: o, ben jij nou die!?’
Ook haar kookblog is een soort openbaar dagboek, want behalve recepten zet ook zij haar dagelijkse wederwaardigheden op internet.
‘Wat is het meest hysterische wat je op het gebied van eten en drinken hebt gedaan?’ vroeg Evelien van Veen, redactrice van de Volkskrant, me eerder vandaag. Tja, voor hysterie heb ik geen aanleg, maar ik blijf wel altijd even stilstaan bij onbekende ingrediënten, nieuwe kookboeken of anderszins eetgerelateerde dingen die ik op mijn pad tegenkom.’
Volgt het verslag van een reisje naar Londen – ‘cadeau gekregen van meneer Eediete’ dat geheel gewijd was aan markten, kaas- en specerijenwinkels bezoeken, proeven en eten. Thuis in Utrecht, aan de eettafel, vertelt ze nog uitgebreider hoe ver de liefde voor eten ook tijdens de vakantie gaat. ‘Op Portobello Market heb ik rozenblaadjes gekocht, die kun je in Nederland nauwelijks vinden. Ze worden in de Arabische keuken gebruikt. Ik dank dat ik er ijs mee ga maken, al ben ik ergens ook een interessante combinatie met kwartel tegengekomen.’
Kant-en-klaar-maaltijden komen er bij Dourleijn niet in, aardappelpuree uit een pakje heeft ze – ‘Nee, ik kan het me niet heugen’- nog nooit gegeten. Weekendenlang brengt ze in opperste vreugde al hakkend, snijdend, bakkend en grillend door. Laatst nog maakte ze voor de verjaardag van een vriend een driegangenbuffet voor 25 personen dat bestond uit 18 verschillende gerechten, waaronder gazpacho, courgettetorentjes, lamsbout, gegrilde zalm en citroen-en pruimentaart met vanillemascarpone. Alles vers en zelfgemaakt. En tijdens een bruiloft, afgelopen zomer, heeft ze de hele avond bij de slager gestaan die daar een heel varken aan het spit bereidde. ‘Die man was nota bene leraar geweest en pas op latere leeftijd slager geworden. Een echte, ambachtelijke, zoals je ze in Nederland nog maar veel te weinig hebt. Een jongensdroom, vertelde hij. Had-ie altijd gewild. We hebben de hele avond over dat varken staan praten.’Dourleijn, die drie dagen is gaan werken, wil zo veel mogelijk leren over ingrediënten en koken, en zoekt ondertussen uit ‘of het nu echt wel zo leuk is om van je hobby je beroep te maken’. Een nieuwe Nigella Lawson worden? ‘Ach. Ik probeer het uit: ik ben twee dagen per week bezig met koken en schrijven. Maar het kan ook zijn dat ik gewoon blijf doen wat ik nu doe’, zegt Dourleijn, die bij het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzoek doet naar de integratie van vluchtelingen. ‘Dat is ook heel leuk werk.’

Hoewel ook meneer Wateetons zijn culinaire en financiële dromen zegt te hebben bijgesteld, verraadt zijn weblog toch grotere plannen. Meneer Wateetons wil, zo neemt hij zich voor op 1 januari van het afgelopen jaar:

• ‘Zich verder bekwamen in het zelfmaken van voedingsmiddelen die je goedkoper en makkelijker in de supermarkt kan maken. Vanillevla! Ontbijtspek!
• Potverdikkeme terugkeren in de top-10 van Foodrank
• Terug naar de bron: vaker dieren doodmaken en daarna opeten
• Ook eens betaald een culinair stukje schrijven.
• Bouwen aan een Wateetons-imperium: het groet Wateetons-kookboek, een Wateetons-webwinkel, een Wateetons-kledinglijn, het Wateetons-fietsenplan en Avro’s magheteenwateetonsjemeerzijn-awards
• En natuurlijk elke dag een stukje ter lering ende vermaak.’

 

Uit: Volkskrant magazine, 20 september 2008. Tekst: Evelien van Veen, fotografie: Marijn Scheeres